İPA Raporu: Et ve Sebze Tüketiminde Ciddi Oranda Düşüş Var

İstanbul Planlama Ajansı (İPA) Başkanı Buğra Gökce, İPA tarafından hazırlanan “Enflasyonun Sofra Hali: Türkiye’de ve İstanbul’da Gıda Enflasyonu” raporunun sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı. Raporda, son yıllarda hızla artan gıda fiyatlarının vatandaşların beslenme alışkanlıkları üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekiliyor. Gökce, raporda yer alan verilerin, Türkiye’deki gıda enflasyonunun ciddi boyutlara ulaştığını ve vatandaşların temel gıda maddelerine erişiminde sıkıntılar yaşadığını ortaya koyduğunu belirtti.

Gıda tüketiminde ciddi oranda düşüş

İPA’nın raporuna göre, 2017-2018 döneminde kişi başı yıllık sebze tüketimi 283,1 kilogram iken, bu miktar 2022-2023 döneminde 261,7 kilograma düştü. 2010 yılında nüfusun %69,4’ü her gün en az bir kez sebze veya salata tüketirken, 2022’de bu oran %41,2’ye geriledi. Benzer şekilde, 2010’da nüfusun %57’si her gün en az bir kez meyve tüketirken, 2022’de bu oran %36,5’e indi.

Gıda fiyatlarındaki artış net bir şekilde gözlemleniyor

Gıda fiyatlarındaki artış, pazarlarda ve marketlerde net bir şekilde gözlemleniyor. Ocak 2021’de pazarda 1 kilogram soğan 1 lira 88 kuruşken, Ocak 2024’te fiyat 17 liraya çıktı. Aynı dönemde 1 kilogram patatesin fiyatı 1 lira 88 kuruştan 21 liraya, domatesin kilosu ise 5 liradan 34,9 liraya yükseldi.

Bakliyat fiatlarında ciddi bir artış yaşandı

Bakliyat fiyatları da ciddi bir artış gösterdi. Ocak 2021’de 1 kilogram pirinç 7,6 lira iken, Ocak 2024’te 48,5 liraya ulaştı. Nohutun kilosu 10,3 liradan 76 liraya, kuru fasulyenin kilosu ise 13,7 liradan 84 liraya çıktı.

Dışarıda yemek yemenin maliyeti yükseldi

2024 yılında et ürün gruplarında yıllık fiyat artışı, bir önceki yıla göre %107,79 oranında arttı. Dışarıda yemek yemenin maliyeti ise %106,5 oranında yükseldi. Bu durum, özellikle dar gelirli ailelerin et ve dışarıda yemek yeme alışkanlıklarını ciddi şekilde etkiledi.

Türkiye’de gıda enflasyonu küresel ölçeğe göre ciddi boyutta

Dünya Bankası araştırmasına göre, nominal gıda enflasyonunun en yüksek olduğu ülkeler arasında Türkiye, Arjantin ve Zimbabwe’nin ardından üçüncü sırada yer alıyor. Bu sıralama, Türkiye’deki gıda enflasyonunun küresel ölçekte de ciddi boyutlarda olduğunu gösteriyor.

Asgari ücretli bir aile temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanıyor

BİSAM’ın TÜİK, İstanbul Halk Ekmek ve zincir market fiyatlarını baz alarak yaptığı araştırmaya göre, 2024 yılı Mart ayında dört kişilik bir aile için açlık sınırı 16 bin 646 liraya ulaştı. Bu rakam, asgari ücretin sadece gıda masraflarını karşılayabildiğini gösteriyor. Yani, asgari ücretli bir aile, diğer temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanıyor.

Enflasyonun İstanbul’daki günlük yaşam üzerindeki etkisi hissediliyor

İstanbullular, gıda enflasyonu nedeniyle aldıkları gıda ürünlerinin çeşidini ve miktarını azaltmak zorunda kalıyor. Pazarlardan kalan ürünleri almak için semt pazarlarının kapanışını bekleyen vatandaşların sayısı gün geçtikçe artıyor. Bu durum, gıda enflasyonunun İstanbul’daki günlük yaşam üzerindeki etkilerini açıkça gözler önüne seriyor.

Kaynak: EKONOMİM