İktidar kamuya tasarruf çağrısı yaparken Merkez Bankası, kanuna aykırı olarak personelinin ve yakınlarının sağlık giderleri için 70 milyon lira daha harcadı. SGK yerine özel sağlık sigortasından faydalanan kurum çalışanları ve aileleri için ödenen para 10 yılda 357 milyon lirayı aştı. Sayıştay’ın uyarılarına rağmen süren usulsüz uygulama için gözler Merkez Bankası’nın yeni başkanı Hafize Gaye Erkan’a çevrildi.
2013 yılında bu yana Sayıştay’ın uyarılarını dikkate almayan Merkez Bankası’nın söz konusu tarihten bu yana personeli ve ailelerinin tedavi ve ilaç giderleri için yasalara aykırı olarak 357 milyon liradan fazla harcama yaptı.
Sayıştay’ın “Merkez Bankası 2022 Yılı Denetim Raporu’nda yer alan bilgiye göre sadece geçtiğimiz yıl kurumun personel için banka bütçesinden yapılan özel sağlık harcaması 69 milyon 879 bin lira oldu.
Sayıştay, bu uygulamaya 1 Ocak 2018 itibariyle son verdiğini açıklayan Merkez Bankası’nın 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3 (c) maddesine istinaden “istisna” kapsamında “Dış Kaynak Temini” ile Grup Sağlık Sigortası hizmeti satın alınarak bu uygulamaya devam ettiğini belirledi.
Sayıştay geçmiş yıllarda Merkez Bankası tarafından özel sağlık kurumlarına yapılan ödemeleri de hatırlattı. SÖZCÜ’nün yaptığı incelemeye göre, özel sigorta şirketlerine;
2013’te 23.4 milyon,
2014’te 24.9 milyon,
2015’te 28.5 milyon,
2016’da 29.8 milyon,
2017’de 30.5 milyon,
2018’de 34.3 milyon,
2019’da 38.9 milyon,
2020’de 52.1 milyon,
2021’de 45.1 milyon,
2022’de 69.8 milyon lira,
lira ödeme yapan Merkez Bankası, personeli ve ailelerinin sağlığı için 10 yılda toplam 357.3 milyon lira para harcadı.
Sayıştay raporuna “Söz konusu uygulamada; personel veya bakmakla yükümlü olduğu kişiler herhangi bir tedavi görmese dahi sağlık primleri Banka tarafından bütçeden ödenmektedir. 2022 yılında da TCMB bütçesinden sağlık pirimi ödemesi SGK’ya yatırıldığından aynı uygulamanın devam ettiği görülmüştür.” diye yazdı.
Sayıştay’ın denetim raporunda yer alan bilgilere göre Merkez Bankası personelinin özel hastanelere gidişlerde Sağlık Uygulama Tebliğleri (SUT) ile belirlenen tutarların SGK tarafından, SUT bedellerini aşan kısmın ise Banka personeli tarafından, anlaşmalı olmayan özel sağlık kurum ve kuruluşları ile özel hekimlere gidişlerde ise tedavi giderinin tamamının banka personeli tarafından karşılanması gerekiyordu. Ancak Merkez Bankası banka mensupları ve bakmakla yükümlü oldukları aile bireyleri için kurumun kasasını kullanarak özel sağlık sigorta yaptırdı.
5510 sayılı Kanun ile birlikte 2010 yılından itibaren tüm çalışanların SGK çatısı altında birleştirildiğini ve kanun kapsamındaki idarelerin bütçelerinden tedavi ile ilaç ödemesi uygulamasına son verildiğini hatırlatan Sayıştay, Merkez Bankası’nı uyardı. Uygulamanın bir an önce sona erdirilmesini isteyen Sayıştay denetçileri raporda, “SGK tarafından yürütülmesi gereken sağlık hizmetleri için hem SGK’ya hem de özel sigorta şirketine ödeme yapılması sonucu mükerrer ve mevzuata aykırı ödeme yapılması uygulamasından vazgeçilmesi hukuki bir gerekliliktir” dedi.
Merkez Bankası konuyla ilgili olarak uzun süredir bağımsız ve kendine özgü bir hukuki statüye sahip olduğunu belirterek, “bağımsızlık” vurgusu yaparak savunma yapıyor. Sayıştay’ın bununla ilgili cevabı ise şöyle:
“1211 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesi dolayısıyla Bankanın kendisine verilen görevleri yerine getirirken bağımsız olması, 22’nci maddesi dolayısıyla mali bağımsızlığının bulunması ve bütçesini kendisinin hazırlaması, 32 ve 33’ncü maddeleri dolayısıyla personelin statüsünü belirleme yetkisinin Banka Meclisine ait olması hususları Banka Meclisine 1211 sayılı Kanun’un 34’üncü maddesinde yer alan personel hakkında 5510 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı hükmüne aykırılık teşkil edecek şekilde, personelin sağlık giderlerini Banka bütçesinden karşılama yetkisini tanımamaktadır. Banka Meclisi tarafından çıkarılan sağlık harcamaları ile ilgili düzenlemeler üst norm olan Kanun maddesinde yer alan hükme aykırı olamaz.”